ΑΜΠΕΛΟΣ Η ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΗ

Η καλλιέργεια της αμπέλου, η δημιουργία του κρασιού από το σταφύλι και οι επιπτώσεις από την οινοποσία στον ανθρώπινο οργανισμό πάντα προκαλούσαν δέος στον άνθρωπο και γι’ αυτό συνδέθηκαν με το Θείο. Στην αρχαιότητα ο Θεός που συνδεόταν με το κρασί ήταν ο Διόνυσος, ένας θεός αγροτικός, που λατρεύτηκε ιδιαίτερα στη Μακεδονία και στη Θράκη, όπου το Δωδεκάθεο δεν ήταν τόσο διαδεδομένο, όσο στη νότιο Ελλάδα. Σύμφωνα με έναν μύθο, ο Διόνυσος γεννήθηκε στο Παγγαίο και έζησε εκεί λατρεμένος από τους Ηδωνούς, μια θρακική φυλή. Άλλος μύθος θέλει τη Σεμέλη να ζει στις πλαγιές του Βερμίου, όπου γέννησε το Σειληνό, ο οποίος αργότερα συνελήφθη από τον Μίδα. Στη χριστιανική θρησκεία ο Θεός παρουσιάζεται ως αμπελουργός και η Εκκλησία ως άμπελος. Οι χριστιανοί στη Θεία Κοινωνία χρησιμοποιούν το κρασί ως αίμα του Θεού. Μάλιστα η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει καθιερώσει και προστάτη των αμπελιών και των αμπελουργών, τον Άγιο Τρύφωνα, ενσωματώνοντας με αυτό τον τρόπο πανάρχαιες αντιλήψεις για τη βλάστηση και τη γονιμότητα. Ο Άγιος αυτός ήταν ιδιαίτερα γνωστός και σεβαστός στις αμπελουργικές ζώνες της Μακεδονίας από τους προηγούμενους αιώνες. Όμως η εγκατάσταση στη Μακεδονία μετά το 1924 των Ελλήνων της
Ανατολικής Ρωμυλίας, της Ανατολικής Θράκης και του Πόντου είχε ως συνέπεια την ένταση της λατρείας του και την τήρηση σχετικών εθίμων σε ετήσια βάση. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, ο Στάφυλος ήταν γιος του
Διονύσου και της Αριάδνης. Σε άλλο μύθο ο Στάφυλος ήταν βοσκός του βασιλεία της Αιτωλίας Οινέα. Καθώς έβοσκε τις κατσίκες του, παρατήρησε ότι μια από αυτές τρώγοντας συνέχεια ένα συγκεκριμένο καρπό πάχαινε περισσότερο από τις άλλες. Μάζεψε τότε αρκετούς και τους πρόσφερε στον βασιλιά του. Εκείνος παρασκεύασε ένα χυμό τον οποίο ονόμασε «οίνο», στον δε καρπό έδωσε το όνομα του βοσκού του (σταφύλι). Τα αμπέλια ξεκίνησαν να καλλιεργούνται από την εποχή του χαλκού, καθώς κουκούτσια από σταφύλια βρέθηκαν σε κατοικίες της εποχής αυτής. Επίσης σε επιγραφές γίνονται αναφορές στην άμπελο, ενώ παραστάσεις σε τοίχους απεικονίζουν ανθρώπους να καλλιεργούν αμπέλια και να μαζεύουν σταφύλια. Οι εικόνες και οι γραφές αυτές χρονολογούνται στα 2.500 χρόνια π.Χ. Υπάρχουν πάμπολλες ποικιλίες αμπελιών που βασικά διακρίνονται σε ποικιλίες που είναι κατάλληλες για παραγωγή κρασιού, σε αυτές που προορίζονται για παραγωγή σταφυλιών για επιτραπέζια χρήση, αυτές που είναι κατάλληλες για παραγωγή σταφίδας και τέλος ποικιλίες που προορίζονται για παραγωγή χυμών, κοκτέιλ και κονσερβών. Στην Ελλάδα οι κυριότερες ποικιλίες είναι:
‐ Για λευκό κρασί: ασύρτικο, μοσχάτο Σάμου, ρομπόλα, σαββατιανό, ντομπίνα, κακοτρύγης, μαλαγουζιά
‐ Για κόκκινο κρασί: ροδίτης, φιλέρι, μαύρο Νεμέας, καμπερνέ, μαύρο Νάουσας, λιάτικο, μαυρορωμαίκο, μαυροδάφνη, βερτζαμί, κόκκινο Λήμνου, κοτσιφάλι.
‐ Για επιτραπέζια σταφύλια: αβγουλάτο, ροζακί, μοσχάτο Αμβούργου, αετονύχι, επιτραπέζια σταφίδα, καρντινάλ, φράουλα.
‐ Για σταφίδες: σουλτανίνα, κορινθιακή σταφίδα.
* Καλό υπόλοιπο καλοκαιριού σε όλες και όλους τους αναγνώστες μας και καλή αντάμωση στις 2 του Σεπτέμβρη στον τρύγο και το επόμενο φύλλο της Θράκη-Press!!!
Χρήστος Κ. Γκιουμουσίδης,
Γεωτεχνικός – Δασολόγος
Master στην Περιβαλλοντική Πολιτική &
Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη της Υπαίθρου
chgioum@hotmail.com